Μαρτυρίες διασωθέντων για τον πυρπολητή της Ι.Μ Αρκαδίου

 

1)    Ανδρέας Εμμ Μπιρίκος  

Ο διασωθείς  Ανδρέας Μπιρίκος ή Μπιρικάκης γεννήθηκε στο Πίκρι Ρεθύμνης το 1848. Υπήρξε υποτακτικός (δασκάλι) του Ιερομόναχου της Μονής Αρκαδίου Χρυσάνθου Βογιατζάκη. Θυμάται  ιδιαίτερα το Αρκαδικό δράμα, καθότι διέμενε τότε στο Αρκάδι με την οικογένειά του.

«……….  Μια ώρα πέρασε από τότες, που μπήκανε οι Τούρκοι στ’ Αρκάδι και βάνει ο Κωστής ο Γιαμπουδάκης φωθιά με μπιστόλα στο μπαρούτι της κρασαποθήκης. Εμούχρωνε μπλειό (άρχισε να νυκτώνει), όταν βγήκε μια λάμψη θεόρατη κι ακούστηκε ένα βρούχος σα να παίξανε χίλια καννώνια, κι εσείστηκε η γης ούλη…….»

2)    Ηρακλής Μανελάκης 

Ο Διασωθείς Ηρακλής Μανελάκης  Από την Πηγή Ρεθύμνου  , Φίλος και κοντοχωριανός του Κωστή Γιαμπουδάκη, ο οποίος δήλωνε ότι είχε συζητήσει με τον Γιαμπουδάκη και του είχε εκμυστηρευτεί  ότι θα έβαζε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη. Μάλιστα ο Μανελάκης προέτρεψε τον Γιαμπουδάκη να φύγουν. Ο Γιαμπουδάκης του απάντησε : «Εγώ δε φεύγω .Λυπούμαι τα γυναικόπαιδα και θα καώ εν ανάγκη μαζί τους»  (Τιμόθεος Βενέρης)

Ο διασωθείς  Ιωάννης Παλιεράκης ιερεύς από την Πηγή Ρεθύμνου  επιβεβαιώνει τα παραπάνω :
………….. «Εκεί που επολεμούσαμε από το κελί στα μεσοκούμια , ακούσαμε φοβερόν κρότον , όπου εσείσθη όλη η Μονή. Σχεδόν αμέσως εμπείκε εις το κελί μας ο χωριανός  μου ο Ηρακλής Μανελάκης , ολόγυμνος και δεν είχε άλλο ρούχο επάνω του εκτός από το γιακά  και τα μανίκια του ποκαμισιού του.     ……. Μας είπε ο Μανελάκης ότι τη στιγμή που επυροβόλησε ο Γιαμπουδάκης εις την πυριτιδαποθήκη , εβγήκεν έξω , αλλά τον πήρε η φωθιά και του έκαψε έτσι τα ρούχα του και τον είδαμε γυμνό» 

3)    Ελένη Λουκάκη (Σφακιαναντώναινα )

Η διασωθείσα Ελένη Λουκάκη (Σφακιαναντώναινα) από την Αμνάτο Ρεθύμνου
Συνέντευξη της επιζήσασας Ελένης Λουκάκη Σφακιανάκη από την Αμνάτο ,  στην Αργίνη Γ. Φραγκούλη το Νοέμβριο του 1992.

«…. Ο Γιαμπουδής εκέντησε τη μπαρούτη και τοτεσας , ούλοι οπου ήτανε εκια σκοτωθήκανε  ….»

         4)  Ιερομόναχος Γεράσιμος  (Ηγούμενος της Μονής Χαλέπας

Ο διασωθείς  Ιερομόναχος Γεράσιμος  (Ηγούμενος της Μονής Χαλέπας) Είναι ο Ιερέας που συνάντησε ο Σκίνερ το 1867 ( αναφέρθηκε στον Επιστάτη της Μονής) που αργότερα βεβαίωσε  ότι είδε με τα μάτια του τον Γιαμπουδάκη  να κρατά υψωμένη την πιστόλα , να συνομιλεί για λίγο με τους ευρισκομένους στην πυριτιδαποθήκη , στη συνέχεια να βάζει φωτιά , που αμέσως έγινε η έκρηξη.  (Τιμ Βενέρης)

4            5) Μαρτυρίες από τον Διασωθέντα Παπαγιάννη Παλιεράκη

Ο Παπα-Γιάννης Παλιεράκης  από τη Πηγή Ρεθύμνου βρέθηκε στ' Αρκάδι το 1866 και ήταν ανάμεσα στους αιχμαλώτους που φυλακίστηκαν μετά για 10 μήνες .

Γράφει ο Συνταξιούχος δάσκαλος Κώστας Μυγιάκης στην Εφημερίδα “Χανιώτικα Νέα” τον Νοέμβριο του 2009

Οι εκ Πηγής αυτόπτες μάρτυρες του ολοκαυτώματος του Αρκαδιού Ηρακλής Μανελάκης και Ιωάννης Παλιεράκης , που βρέθηκαν στο Αρκάδι,  ο καθ' ένας από το σημείο που βρισκόταν είδε τον Γιαμπουδοκωστή να πυροβολεί επάνω στα μπαρουτοβάρελα.
Ο  Ηρακλής το Μανελάκι που στεκόταν στην πόρτα από μέσα, στο εσωτερικό, δηλαδή, της πυριτιδαποθήκης και είδε τον Γιαμπουδοκωστή να πυροβολεί πάνω στα μπαρουτοβάρελα, κι αυτόν (Ηρακλή Μανελάκη) τον πέταξε το ωστικό κύμα πίσω από το ιερό της εκκλησίας με καμένα τα ρούχα του και το δέρμα του.
Κι απέναντι στα κλάουστρα ο Γιάννης Παλιεράκης, μετ' έπειτα Παπά - Γιάννης της Πηγής, παρακολουθεί όλες τις κινήσεις του Γιαμπουδοκωστή ως την τελευταία στιγμή που πυροβολεί κι ακούει την ηφαιστειακή κοσμογονική έκρηξη και βλέπει το Μανελάκι  κατακαμένο και γυμνό λίγα μέτρα μπροστά από τα κλάουστρα. Βγαίνει και παίρνει τον Ηρακλή και τον περιποιείται.

Όμως και άλλα πρόσωπα που ήσαν αυτήκοοι μάρτυρες παρά των ως άνω αυτόπτων προσώπων, μαρτυρούν και επιβεβαιώνουν, ότι σε κατά καιρούς συναντήσεις τους με τους δύο Πηγιανούς αυτόπτες μάρτυρες τους βεβαίωναν με όρκους πως πυρπολητής τ' Αρκαδίου είναι ο εξ Aδελε Ρεθύμνης Κωστής Γιαμπουδάκης.
Και οι τρεις δε αυτήκοοι μάρτυρες που θ' αναφερθούν παρακάτω είναι πρόσωπα υψηλού κύρους και πνευματικής ακτινοβολίας. Και είναι:

Ο Διονύσιος Ψαρουδάκης μετέπειτα ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αρκαδίου επιβεβαιώνει τόσον σε μένα όσο και σε μία αντιπροσωπεία των πνευματικών ταγών της Πηγής και παρουσία του Δασκάλου Σταύρου Βογιατζή που μαγνητοφωνούσε τη συνομιλία, "πως τα' Αρκάδι τ' ανατίναξε ο Κωστής Γιαμπουδάκης" (Φράση δικιά του στη μαγνητοφώνηση) που του το είπε ο Ηρακλής Μανελάκης και ο Γιάννης Παλιεράκης .

Ο Σπύρος Νικ. Μυγιάκης, προεστός της Πηγής που βρέθηκε στ' Αρκάδι σύμφωνα με έρευνες του Ιστορικού Γεωργίου Εκκεκάκη καθηγητού.
Αργότερα 1897 -1899 γίνεται πρόεδρος της τοπικής φρουράς Πηγής και στη συνέχεια γραμματέας των αγωνιστών του Αρκαδίου. Έζησε από κοντά τόσο τον Ηρακλή Μανελάκη όσο και τον Παπά - Γιάννη Παλιεράκη,. Και οι δυο του βεβαίωναν πως είδαν τον Γιαμπουδοκωστή να πυροβολεί πάνω στα βαρέλια με την πυρίτιδα